Postoji jedna kategorija čovjekoljubaca, pa čak i socijalista, koji smatraju da su štrajkovi velika nesreća za "interese samih radnika", i čiji se veliki cilj sastoji u tome da pronađu metodu kojom će se obezbediti stalne prosečne nadnice. Previđa se činjenica da industrijski ciklus sa svojim fazama čini prosečnu nadnicu neostvarivom. Naprotiv, ja sam uveren da su naizmenično povećanje i smanjenje nadnica i stalni sukobi između radnika i poslodavaca koji proizlaze iz toga, u sadašnjoj organizaciji proizvodnje neophodna sredstva za održavanje borbenog duha radničke klase, za okupljanje u veliku organizaciju protiv napada vladajuće klase, koja će sprečiti da radnička klasa ne postane žaljenja dostojan, tup, manje-više dobro hranjeni instrument proizvodnje. U jednom društvenom poretku koji počiva na antagonizmu klasa moramo, ako želimo sprječavati ropstvo, ne samo govorom nego i delom, prihvatiti borbu. Da bismo pravilno ocenili vrednost štrajkova i udruživanja, ne smemo dopustiti da nas zbuni prividna beznačajnost ekonomskih rezultata, već moramo imati u vidu pre svega moralne i političke rezultate koji se postižu. Da nije dugih naizmeničnih faza malaksalosti, prosperiteta, prenapregnutosti, krize i bede, kroz koje moderna industrija ciklično prolazi, koje dovode do porasta i opadanja visine nadnica, i da nije stalnih sukoba između poslodavaca i radnika koji sasvim odgovaraju varijacijama u nadnicama i profitima, radnička bi klasa cele Evrope bila smrvljena, otupela, upropaštena i ropska masa, čije bi oslobađanje vlastitim snagama bilo isto tako neostvarivo kao i oslobođenje od ropstva u antičkoj Grčkoj i Rimu. Ne smemo zaboraviti da su štrajkovi i udruživanje među kmetovima bili rasadnici srednjovekovnih opština i da su te opštine sa svoje strane bile izvor života nove vladajuće buržoazije.
(Kurziv RB)
Radnički pokret u Engleskoj, 1853., pisano za New York Daily Tribune. K.Marx-F.Engles, Dela, t.12, Beograd 1975.,str.141
